لباس در چين باستان
لباس نشاني از مقام و موقعيت در چين باستان
با شهرتي جهاني به عنوان تنها ملتي كه منحصراً ابريشم توليد مي‌كرد، لباس چيني داراي فرهنگي پرافتخار است. چين اولين كشور در جهان است كه به پرورش كرم ابريشم دست زد و بافت پارچه ابريشم را توسعه داد. براساس آنچه مورخان مي‌گويند، تاريخ بافندگي چيني‌ها بين 5 تا 6 هزار سال پيش است. تا سه هزار سال پيش، پرورش كرم و بافت پارچه ابريشم كاملاً توسعه پيدا كرده بود.
لباس چينيان باستان بسيار بيشتر از اين بود كه بخواهيم آن را صرفاً رختي براي پوشاندن بدن به حساب بياوريم. آن سمبل شرافت و اعتبار و تجسم فرهنگ بود، و براي نشان دادن مقام اجتماعي فرد لازم بود. افراد فقير و ثروتمند در چين باستان بسيار متفاوت از هم لباس مي‌پوشيدند. فقيران كوله‌پشتي از جنس كنف مي‌پوشيدند كه بادوام و گشاد بوده و براي انجام كار در مزارع راحت بود. در سوي ديگر لباس ثروتمندان از ابريشم درست شده و با رنگهايي خاص رنگ‌آميزي شده و با طرح‌هايي خيالي و تجملي آراسته مي‌گرديد.
افراد طبقات پايين اگر لباسي از ابريشم مي‌پوشيدند امكان داشت تنبيه شوند. رنگ لباس فرد نيز نشان دهنده هويت وي در چين باستان بود. امپراطور تنها كسي بود كه حق داشت لباس زرد رنگ بپوشد، و در طول سلسله “شو” مردم فقير فقط اجازه داشتند كه لباس آبي يا مشكي بپوشند. وقتي مغول‌ها چين را تصرف كردند، با خودشان كتان آوردند، و استفاده از كتان براي لباس در سلسله يوآن آغاز شد.
تونيك‌هايي شبيه تي‌شرت بلند (سلسله شيا)
چينيان باستان تونيك‌هايي بلند و آستين كوتاه مي‌پوشيدند كه هم كمربند مي‌توانستند روي آن ببندند و هم بدون كمربند از آن استفاده كنند. زنان بيشتر تونيك بلند همراه با كمربند مي‌پوشيدند و بلنداي آن به زمين مي‌رسيد اما تونيك مردان كوتاهتر بود و تا زانوي آنان مي‌رسيد. اين لباس اساساً دكمه نداشت اما بعدها براي آن دكمه مي‌گذاشتند. برخي براي اينكه در طول زمستان گرم بمانند روي آن ژاكت مي‌پوشيدند و اين لباس بطور معمول در سلسله شيا (2070- 1600 قبل از ميلاد) مورد استفاده بود.
هانفو (لباس سنتي سلسله هان)
هانفو به لباس سنتي اشاره مي‌كند كه چينيانِ “هان” مي‌پوشيدند. آن را هان‌ژوآنگ يا هوآفو نيز مي‌نامند، اين لباس براي مردان و زنان كاربرد داشت و از تكه‌هاي مختلفي تشكيل مي‌شد. اين لباس براساس راحتي و آساني طراحي شد. آن يقه‌اي ضربدري دارد، بندي بر كمر و يقه برگردان راست دارد.
زيورآلات و جواهرات
زيورآلات و جواهرات نه تنها بخشي از مد و فشن در چين باستان بودند، بلكه سمبلي از مقام اجتماعي نيز بودند. قوانين زيادي براي استفاده از جواهرات وجود داشت. فرد به راحتي مي‌توانست با نگاه به جواهرات اشخاص مقام اجتماعي آنان را شناسايي كند. مردان از سگك و قلاب كمربند استفاده مي‌كردند، و زنان شانه و سنجاق و گيره مو بكار مي‌بردند. براي چينيان باستان نقره بيشتر از طلا مورد استفاده بود. آنها مواد ديگري مانند پرهاي آبي مرغ ماهي‌خوار، سنگ‌هاي آبي و شيشه نيز به كار مي‌بردند.
چينيان باستان سنگ يشم را به همه سنگ‌هاي ديگر ترجيح مي‌دادند. آنها بر اين باور بودند كه يشم داراي ويژگي‌هاي انساني است، ويژگي‌هايي مانند سختي، دوام و زيبايي. طرح‌هاي اوليه براي يشم ساده بودند اما در طول زمان كاملتر شدند. نه مردان و نه زنان در چين باستان گوشواره نمي‌انداختند. طلسم‌ها معمولاً به شكل جواهر با نماد اژدها مورد استفاده قرار مي‌گرفت.
پي‌ين‌فو
پي‌ين‌فو لباسي مخصوص مراسم رسمي بود كه از دو تكه تشكيل مي‌شد. يكي تونيكي بود كه تا بالاي زانو مي‌رسيد و ديگري دامني بود كه تا زير مچ پا قد داشت. دامن در مناسبات رسمي پوشيده مي‌شد. اين دو تكه‌ي منحصربفرد در رنگ‌هاي متنوعي وجود داشت و هر رنگ معناي متفاوتي داشت. براي نمونه، قرمز نشاني از تابستان بود، سبز نشاندهنده ثروت، هماهنگي و رشد بود، سياه براي زمستان استفاده مي‌شد. پي‌ين كلاهي كپسولي شكل بود كه با پي‌ين‌فو پوشيده مي‌شد.
شِني
شني تغيير و تحولات پي‌ين‌فو است. آن تركيبي از يك دامن و تونيك است كه به هم دوخته شده و يك لباس يك تكه و بلند شده است. شني در چين باستان به شدت رايج بوده است. آن در ميان مقامات حكومت و افراد ممتاز و اديب متداول بود. شني از پي‌ين‌فو الهام گرفته شده و برشي مشابه آن دارد.
چانگ پائو
چانگ پائو لباسي يك تكه است كه بيشتر قسمت‌هاي بدن از شانه‌ها تا مچ پاها را مي‌پوشاند. آن تركيبي از لباس‌هاي ديگر چيني است. آن لباسي بسيار گشاد است و بيشتر توسط مردان پوشيده مي‌شود.
چانگ‌پائو توسط “مانچوها” به چين آورده شد، آنها از شمال چين كه هوايي سرد داشت وارد چين شده بودند. طرح نعل اسبي، براي حفاظت در برابر سرما در زمستان بود. مردان مي‌توانستند در موقع انجام كار روزانه يا شكار آستين خود را رول كرده و آن را جمع كنند.
پوشش سر (تاج ققنوس، زينت و پوشش سر در دوره تانگ، سونگ و مينگ)
كلاه و نوع زيور و پوشش سر در چين، تاريخي طولاني دارد و بخش مهمي از لباس آنها به حساب مي‌آمد. مردان كلاه استفاده مي‌كردند و زنان زيورآلات براي موي خود بكار مي‌بردند. مردان وقتي به سن بيست سالگي مي‌رسيدند كلاه به سر مي‌گذاشتند كه نشان مي‌داد بزرگسال و بالغ شده‌اند. كلاه در چين باستان كاملاً با كلاه‌هاي امروزي تفاوت دارد. برخلاف كلاه‌هاي امروزه، كلاه‌هاي باستان با لبه‌اي باريك فقط قسمتي از فرق سر را مي‌پوشاند.
كلاه هم نشانگر مقام و رتبه اجتماعي بود. فقيران اجازه نداشتند كلاه بگذارند. در طول سلسله هان(206 قبل از ميلاد تا 220 بعد از ميلاد)، كلاه شبيه كلاه‌هاي امروزه بود، اما بايد با يك بند بسته مي‌شد. در طول سلسله ليائو (916 -1125 بعد از ميلاد) و سلسله جين (1115- 1234 بعد از ميلاد) مردم كلاه‌هاي خزدار بر سر مي‌گذاشتند.
پيراهن اژدها
