لباس در چین باستان

لباس نشانی از مقام و موقعیت در چین باستان

با شهرتی جهانی به عنوان تنها ملتی که منحصراً ابریشم تولید می‌کرد، لباس چینی دارای فرهنگی پرافتخار است. چین اولین کشور در جهان است که به پرورش کرم ابریشم دست زد و بافت پارچه ابریشم را توسعه داد. براساس آنچه مورخان می‌گویند، تاریخ بافندگی چینی‌ها بین ۵ تا ۶ هزار سال پیش است. تا سه هزار سال پیش، پرورش کرم و بافت پارچه ابریشم کاملاً توسعه پیدا کرده بود.

لباس چینیان باستان بسیار بیشتر از این بود که بخواهیم آن را صرفاً رختی برای پوشاندن بدن به حساب بیاوریم. آن سمبل شرافت و اعتبار و تجسم فرهنگ بود، و برای نشان دادن مقام اجتماعی فرد لازم بود. افراد فقیر و ثروتمند در چین باستان بسیار متفاوت از هم لباس می‌پوشیدند. فقیران کوله‌پشتی از جنس کنف می‌پوشیدند که بادوام و گشاد بوده و برای انجام کار در مزارع راحت بود. در سوی دیگر لباس ثروتمندان از ابریشم درست شده و با رنگهایی خاص رنگ‌آمیزی شده و با طرح‌هایی خیالی و تجملی آراسته می‌گردید.

افراد طبقات پایین اگر لباسی از ابریشم می‌پوشیدند امکان داشت تنبیه شوند. رنگ لباس فرد نیز نشان دهنده هویت وی در چین باستان بود. امپراطور تنها کسی بود که حق داشت لباس زرد رنگ بپوشد، و در طول سلسله “شو” مردم فقیر فقط اجازه داشتند که لباس آبی یا مشکی بپوشند. وقتی مغول‌ها چین را تصرف کردند، با خودشان کتان آوردند، و استفاده از کتان برای لباس در سلسله یوآن آغاز شد.

تونیک‌هایی شبیه تی‌شرت بلند (سلسله شیا)

چینیان باستان تونیک‌هایی بلند و آستین کوتاه می‌پوشیدند که هم کمربند می‌توانستند روی آن ببندند و هم بدون کمربند از آن استفاده کنند. زنان بیشتر تونیک بلند همراه با کمربند می‌پوشیدند و بلندای آن به زمین می‌رسید اما تونیک مردان کوتاهتر بود و تا زانوی آنان می‌رسید. این لباس اساساً دکمه نداشت اما بعدها برای آن دکمه می‌گذاشتند. برخی برای اینکه در طول زمستان گرم بمانند روی آن ژاکت می‌پوشیدند و این لباس بطور معمول در سلسله شیا (۲۰۷۰- ۱۶۰۰ قبل از میلاد) مورد استفاده بود.

هانفو (لباس سنتی سلسله هان)

هانفو به لباس سنتی اشاره می‌کند که چینیانِ “هان” می‌پوشیدند. آن را هان‌ژوآنگ یا هوآفو نیز می‌نامند، این لباس برای مردان و زنان کاربرد داشت و از تکه‌های مختلفی تشکیل می‌شد. این لباس براساس راحتی و آسانی طراحی شد. آن یقه‌ای ضربدری دارد، بندی بر کمر و یقه برگردان راست دارد.

زیورآلات و جواهرات

زیورآلات و جواهرات نه تنها بخشی از مد و فشن در چین باستان بودند، بلکه سمبلی از مقام اجتماعی  نیز بودند. قوانین زیادی برای استفاده از جواهرات وجود داشت. فرد به راحتی می‌توانست با نگاه به جواهرات اشخاص مقام اجتماعی آنان را شناسایی کند.  مردان از سگک و قلاب کمربند استفاده می‌کردند، و زنان شانه و سنجاق و گیره مو بکار می‌بردند. برای چینیان باستان نقره بیشتر از طلا مورد استفاده بود. آنها مواد دیگری مانند پرهای آبی مرغ ماهی‌خوار، سنگ‌های آبی و شیشه نیز به کار می‌بردند.

چینیان باستان سنگ یشم را به همه سنگ‌های دیگر ترجیح می‌دادند. آنها بر این باور بودند که یشم دارای ویژگی‌های انسانی است، ویژگی‌هایی مانند سختی، دوام و زیبایی. طرح‌های اولیه برای یشم ساده بودند اما در طول زمان کاملتر شدند. نه مردان و نه زنان در چین باستان گوشواره نمی‌انداختند. طلسم‌ها معمولاً به شکل جواهر با نماد اژدها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

پی‌ین‌فو

 پی‌ین‌فو لباسی مخصوص مراسم رسمی بود که از دو تکه تشکیل می‌شد. یکی تونیکی بود که تا بالای زانو می‌رسید و دیگری دامنی بود که تا زیر مچ پا قد داشت. دامن در مناسبات رسمی پوشیده می‌شد. این دو تکه‌ی منحصربفرد در رنگ‌های متنوعی وجود داشت و هر رنگ معنای متفاوتی داشت. برای نمونه، قرمز نشانی از تابستان بود، سبز نشاندهنده ثروت، هماهنگی و رشد بود، سیاه برای زمستان استفاده می‌شد. پی‌ین کلاهی کپسولی شکل بود که با پی‌ین‌فو پوشیده می‌شد.  

شِنی

شنی تغییر و تحولات پی‌ین‌فو است. آن ترکیبی از یک دامن و تونیک است که به هم دوخته شده و یک لباس یک تکه و بلند شده است. شنی در چین باستان به شدت رایج بوده است. آن در میان مقامات حکومت و افراد ممتاز و ادیب متداول بود. شنی از پی‌ین‌فو الهام گرفته شده و برشی مشابه آن دارد.

چانگ پائو

چانگ پائو لباسی یک تکه است که بیشتر قسمت‌های بدن از شانه‌ها تا مچ پاها را می‌پوشاند. آن ترکیبی از لباس‌های دیگر چینی است. آن لباسی بسیار گشاد است و بیشتر توسط مردان پوشیده می‌شود.

چانگ‌پائو توسط “مانچوها” به چین آورده شد، آنها از شمال چین که هوایی سرد داشت وارد چین شده بودند. طرح نعل اسبی، برای حفاظت در برابر سرما در زمستان بود. مردان می‌توانستند در موقع انجام کار روزانه یا شکار آستین خود را رول کرده و آن را جمع کنند.  

پوشش سر (تاج ققنوس، زینت و پوشش سر در دوره تانگ، سونگ و مینگ)

کلاه و نوع زیور و پوشش سر در چین، تاریخی طولانی دارد و بخش مهمی از لباس آنها به حساب می‌آمد. مردان کلاه استفاده می‌کردند و زنان زیورآلات برای موی خود بکار می‌بردند. مردان وقتی به سن بیست سالگی می‌رسیدند کلاه به سر می‌گذاشتند که نشان می‌داد بزرگسال و بالغ شده‌اند. کلاه در چین باستان کاملاً با کلاه‌های امروزی تفاوت دارد. برخلاف کلاه‌های امروزه، کلاه‌های باستان با لبه‌ای باریک فقط قسمتی از فرق سر را می‌پوشاند.

کلاه هم نشانگر مقام و رتبه اجتماعی بود. فقیران اجازه نداشتند کلاه بگذارند. در طول سلسله هان(۲۰۶ قبل از میلاد تا ۲۲۰ بعد از میلاد)، کلاه شبیه کلاه‌های امروزه بود، اما باید با یک بند بسته می‌شد. در طول سلسله لیائو (۹۱۶ -۱۱۲۵ بعد از میلاد) و سلسله جین (۱۱۱۵- ۱۲۳۴ بعد از میلاد) مردم کلاه‌های خزدار بر سر می‌گذاشتند.

پیراهن اژدها

جامه اژدها لباس روزانه امپراطور بود. آنها اژدها را سمبلی مهم در نظر می‌گرفتند که در زمان‌های دیرین از آسمان پدیدار شدند. این جامه، یقه‌ای گرد و دکمه‌ای در سمت راست داشت. بیشتر دکمه‌ها زرد بودند زیرا آن رنگ رسمی متعلق به امپراتور بود. همانند نماد اژدها، سمبلِ بسیاری از حیوانات دیگر مانند عقاب، ببر، مار هم مورد استفاده بود.

همراه با زیوانیتار

زیبایی برای همیشه